ODLOŽENO PUTOVANJE PATRIJARHA: Proslava 100 godina SPC u SAD

“Patrijarh srpski Porfirije kao i počasni članovi Sinoda SPC odložili su posetu SPC u Severnoj i Južnoj Americi zbog zaoštravanja situacije sa kovidom u Srbiji, kao i na američkom kontinentu i saveta beogradskih lekara”, naveli su u Eparhiji novogračaničko-srednjezapadnoameričkoj i naglasili da o tome sa žaljenjem obaveštavaju sve svoje članove.

Planirano obeležavanje 100 godina Srpske pravoslavne eparhije u SAD i Kanadi biće odloženo za neko buduće vreme, kada će njegova svetost moći da vodi svečanosti, naveli su u Eparhiji sa sedištem u Čikagu.

Patrijarh je, prema ranijim najavama trebalo da doputuje u Čikago 12. oktobra u zavetnu posetu koja, kako je rečeno Tanugu u Eparhiji, izražava jedinstvo SPC u matici i rasejanju.

Američko-kanadska eparhija osnovana je u septembru 1921. godine, a za prvog administratora eparhije koja je obuhvatala sve srpske parohije i opštine u SAD i Kanadi, postavljen je Episkop Nikolaj Velimirović.

Prema rečima ambasadora Srbije u Vašingtonu Marka Đurića osnivanje prve eparhije SPC na američkom kontinentu - Eparhije američko-kanadske, sa sedištem u Čikagu i postavljanje Vladike Nikolaja, srpskog svetitelja za prvog administratora, predstavlja kamen međaš razvoja autohtone srpske zajednice u SAD.

Taj čin, kako je ranije naveo ambasador Ðurić za Tanjug, predstavljao je suštinski iskorak u institucionalnom organizovanju ne samo naše crkve već i čitavog srpskog vernog naroda na području enormnih razmera i raznolikosti kakve su SAD.

“Jačanje institucionalne organizacije i izgradnja srpskih hramova koja traje i dan danas, u kojima se služba vrši i na srpskom, uz pominjanje srpskog patrijarha i svetitelja, proslavu srpskih pravoslavnih praznika i negovanje naše kulture i običaja, bili su i jesu ključna pretpostavka očuvana identiteta američkih Srba”, naveo je ambasador.

Danas, vek kasnije SPC u SAD u 35 saveznih država i svoje tri eparhije ima 125 crkava i 14 manastira i skitova. U sedam kanadskih saveznih država ima 25 crkava i jedan manastir, precizirano je Tanjugu u Eparhiji u Čikagu.

Prve srpske pravoslavne crkveno-školske opštine u SAD obrazovali su Srbi koji su se tu doselili tokom 19 veka, a koje su u početku priznavale jurisdikciju ruskih arhijereja.

Nakon više pokušaja ujedinjenja, episkop žički Nikolaj je u januaru 1921. uz blagoslov Sinoda i podršku Kraljevske Vlade stigao u SAD sa zadatkom da okupi i poveže srpske opštine i unapredi organizaciju Srpske crkve u Americi.

U Izveštaju, podnetom Saboru, naveo je brojne probleme crkvenih opština - od prakse da parohije opslužuju sveštenici Rusi koji ne znaju srpski, do nedostatka srpskih manastira i bogoslovije.

Nešto više od godinu dana, od osnivanja Eparije, u Ameriku je stigao arhimandrit Mardarije koji je iste 1923. godine osnovao prvi Srpski manastir sa sirotištem za srpsku siročad i Domom za iznemogle i prestarele, kod Čikaga.

Od kraja te godine za administriranje eparhijom imenovan je patrijarh Dimitrije, kome je zastupnik bio arhimandrit Mardarije koji je 1925. godine izabran za prvog episkopa američko-kanadskog a hirotonisan u Sabornoj crkvi u Beogradu četiri meseca kasnije.

Ustav Američko-kanadske eparhije donet je na Prvom crkveno - narodnom saboru 1927. godine u nedovršenom hramu manastira Svetoga Save u Libertvilu, a tom prilikom su izabrana eparhijska tela.

Zasluge za građenje manastira u Libertvilu pripadaju episkopu Mardariju, koji je ulažući lična sredstva i prikupljene priloge, a među najvećim donatorima bio je Mihajlo Pupin, uspeo da izgradi hram.

Eparhijom američko-kanadskom upravljali su episkopi Damaskin od 1938. do 1939. i Dionisije do 1963. godine kada su od te eparhije nastale tri nove: Istočnoamerička i kanadska, Srednjozapadnoamerička i Zapadnoamericka.