MARTOVSKI POGROM 2004: Dan kada je svet namerno žmurio

Neposredan povod za realizaciju pogroma je bilo objavljivanje vesti o davljenju trojice albanskih dečaka u reci Ibar, u selu Čabra, u srpskoj opštini Zubin Potok, za čiju su smrt albanski i svetski mediji najpre okrivili Srbe.

Prema procenama UNMIK-a, na 33 lokacije u pogromu, koji je trajao dva dana učestvovalo je oko 60.000 Albanaca. Uništeno je 800 kuća, a 35 srpskih crkava i manastira je oskrnavljeno, spaljeno, porušeno.

Dolazak međunarodnih snaga i institucija međunarodne uprave na Kosovo i Metohiju 10. juna 1999. godine nije rešio problem južne srpske pokrajine.Od tada pa sve do martovskog pogroma, a i nakon njega, preostali kosovski Srbi i pripadnici drugih nealbanskih nacionalnih zajednica bili su primorani na to da se iseljavaju sa svojih ognjišta. Uništavana im je imovina. Skrnavljena su groblja i kulturna baština. Paljene su crkve i manastiri koji su simbol postojanja i trajanja jednog naroda na teritoriji koju naseljava vekovima.

U periodu od juna 1999. godine do martovskog nasilja 2004. godine, više od 220 hiljada Srba i drugih nealbanaca izgnano je iz pokrajine.

120 hrišćanskih svetinja i spomenika devastirano i uništeno.

- Nasilje albanskih ekstremista i etničko čišćenje srpskog stanovništva koje se dogodilo 17. i 18. marta 2004. godine još jednom je pokazalo da ni postojeće institucije u pokrajini, ni institucije međunarodne uprave na Kosovu i Metohiji nisu ispunile svoj zadatak. Nisu omogućile stvarno funkcionisanje i postojanje multikulturnog društva u pokrajini - navedeno je na sajtu Vlade.

Odeljenje za pravosuđe i ljudska prava Koordinacionog centra za Kosovo i Metohiju saopštilo je 23. marta 2004. imena osmoro Srba ubijenih u nasilju albanskih ekstremista na Kosovu i Metohiji.

U opštini Kosovska Mitrovica ubijeni su Borivoje Spasojević (1941) i Jana Tučev (1968), oboje iz Kosovske Mitrovice.U Lipljanu je ubijen Nenad Vesić (1951).

Otac i sin, Dobrivoje (1955) i Borko (1984) Stolić ubijeni su u Drajkovcu, opština Štrpce

U Gnjilanu je ubijen Boban Perić (1952), profesor fizičkog vaspitanja u selu Kusce.

U opštini Kosovo Polje ubijen je Zlatibor Trajković (1942) iz Kosova Polja.

U opštini Prizren, u prizrenskoj Bogosloviji ubijen je Dragan Nedeljković (1943).

Inače, prema procenama UNMIK-a u pogromu je na 33 lokacije učestvovalo oko 60.000 Albanaca. U sveopštem napadu Albanaca nad Srbima, njihovom imovinom i kulturnom baštinom, spaljene su i Bogorodica LJeviška (pod zaštitom Uneskoa), Prizrenska Bogoslovija i Hram Svetog Đorđa, crkva Hrista Spasa i konak manastira Svetih Arhangela kod Prizrena, miniran je manastir Svetih Kozme i Damjana u Zočištu, manastir Devič.

U pogromu, koji je usledio posle lažne kampanje lokalnih albanskih medija u kojoj su meštani Srbi optuženi da su psima naterali preko reke Ibar grupu dečaka Albanaca iz sela Čabar kod Zubin Potoka pri čemu se jedan dečak utopio u reci, povređeno je više od 900 osoba, a tadašnji portparol UNMIK-a, Derek Čepel je demantovao da su dva dečaka stradala bežeći od Srba, i ocenio da je nasilje bilo planirano.

Pogrom albanskih ekstremista nad Srbima 17. i 18. marta 2004. na Kosovu i Metohiji osudili su Savet bezbednosti UN, kao i Evropska unija, a Parlamentarna skupština Saveta Evrope je 29. aprila 2004. donela odgovarajuću rezoluciju.Inače, za organizatore i inicijatore ovih zločina označavane su Studentksa organizacija u Prištini, veterani “OVK” ali i neke od političkih partija Albanaca. Uprkos brojnim zločinima počinjenim nad Srbima sa ciljem da etnički očiste Kosovo od Srba za martovski pogrom procesuirano je svega oko 400 osoba albanske nacionalnosti od kojihsu neki osuđeni blagim kaznama.