PORAST TURIZMA U 2022. godini milion više turista nego 2021

Sanja Pavlović, stručnjak za turizam istakla je za Nportal da je posle perioda korona virusa, turizam u Srbiji razvijeniji i da je tokom prošle godine naše turističke destinacije posetio daleko veći broj stranih turista. 

Koliko nam je potrebno novca za višednevni boravak i koje aktuelne destinacije ovog leta i zime preporučujete? Da li će se možda spustiti cene kada je u pitanju odmor?

- Cene na turističkom tržištu su uslovljene brojnim faktorima, formiraju se u zavisnosti od uslova tržišta i treba ih analizirati u vezi sa globalnim promenama (ekonomska kriza, pandemija). Cena boravka u određenoj destinaciji zavisi od njene afirmisanosti i prepoznatljivosti, konkurentskih odnosa, vrste kategorisanih smeštajnih objekata (seosko turističko domaćinstvo, kamp, hostel, motel, hotel sa pet zvezdica...), načina na koji je rezervisan smeštaj (posredstvom agencije ili u sopstvenoj režiji), afiniteta turista i raznovrsnosti ponude (šta turisti žele i mogu da vide). Isto tako, postoje znatne razlike u okviru ponude smeštaja i ishrane kada je reč o jednom motivskom obliku turizma (banjski, planinski, seoski, gradski), gde na primer najam objekta po danu, u ruralnom prostoru može da košta od 4.000 do 30.000 dinara.

Raznovrsna turistička ponuda naše zemlje ide u prilog tome da osim u već poznatim i posećenim destinacijama, treba boraviti i u onim mestima koja nemaju turizam razvijen kao na Kopaoniku, Zlatiboru i Vrnjačkoj Banji. U tom smislu, svakako treba videti i doživeti Đerdapsku klisuru, Gornje Podunavlje, Vlasinu, Goliju, Zlatar, Staru planinu, Sijarinsku Banju, banju Kanjižu, sela u Gruži, Rudničko-takovskom kraju ili u okolini Kosjerića i još mnogo prirodnih i kulturnih turističkih atrakcija kojih ima u skoro svakoj opštini u Srbiji.

BloombergAdria.com

Koji narodi najčešće posećuju turistička mesta u Srbiji? Koliko godina imaju najaktivniji turisti, koja mesta obilaze? Pojednici se libe da putuju po Srbiji, zbog čega?

- Strani turisti u Srbiji su uglavnom iz zemalja bivše Jugoslavije, Bugarske, Ruske Federacije, Turske, Nemačke. U 2019. godini najbrojniji su bili Kinezi, ali je pandemija uticala na smanjenje broja turista iz Kine. 

Prosečan strani turista u Srbiji ima 40 godina, zaposlen je ili preduzetnik. Srbiju je posetio više od tri puta ili prvi put. Strani turisti najčešće posećuju Beograd, Novi Sad i Suboticu, ali i  Šumadiju i Zapadnu Srbiju.

Strani turisti u Srbiji hvale gostoprimstvo, hranu, prirodu. Zameraju što u manjim mestima nema dovoljno organizovanih izleta i vodiča, kvalitet informacija na odredištima je neodgovarajući, atrakcije nisu dobro povezane javnim prevozom, pešačkim i biciklističkim stazama, niti su prilagođene osobama sa invaliditetom. Zapažaju da se o zaštiti životne sredine ne vodi računa.

U odnosu na godine posetilaca, kako možemo podeliti turizam i koja je Vaša preporuka? 

- Ako u obzir uzmemo starosne grupe turista, postoji podela na: ispod 20 godina, 20–29, 30–39, 40–49, 50–59 i više od 60 godina. Možemo da govorimo o dečijem, omladinskom, turizmu trećeg doba. Isto tako, izdvajaju se Baby-Boom generacije (rođeni nakon Drugog svetskog rata, od 1946. do 1960. godine), generacija X (od 1961.  do 1980. godine), milenijalci ili Y generacija (ljudi rođeni između 1981. i 1995. godine) i generacija Z ‒ iGeneration (rođeni u periodu 1995‒2012. godina). Najnovija generacija se naziva Alpha. U teoretskom smislu mlađi turisti će pre da iznesu ideje u vezi sa predstavljanjem novih proizvoda ili usluga. Stariji turisti će verovatno da imaju konzervativniji stav prema novim proizvodima i uslugama. Detaljna istraživanja tržišta, uzimanjem u obzir starosne strukture turista, pomažu u definisanju njihovih profila.

BloombergAdria.com

- Iako je u kulturnoj turističkoj ponudi Srbije dosta pažnje posvećeno arheološkim lokalitetima, manastirima i ponudi u gradskim turističkim mestima, ne treba zaboraviti da  je bogata istorijska prošlost ostavila brojna kulturna dobra. Spomen-obeležja iz Prvog i Drugog svetskog rata nedovoljno su posećene kulturne turističke vrednosti. Kulturološka raznolikost je prilika da se turisti upoznaju sa tradicionalnim obeležjima naroda koji žive u Srbiji, jer se tako podstiču interkulturni dijalog i poštovanje drugih načina života. Od početka ovog milenijuma, u svetu i kod nas, značaj dobija nematerijalno kulturno nasleđe: usmena tradicija i jezik, praznici, muzika, igra, običaji, verovanja, stari zanati, znanja o prirodi, lekovitom bilju i narodnoj medicini. Nematerijalna baština promoviše, održava i podstiče kulturni diverzitet, a takođe razvija kreativnost. 

Koji deo priče o kulturnim spomenicima možemo prihvatiti kao istinu, a šta kao mit? 

- Turistička prezentacija kulturnih spomenika uglavnom se zasniva na istorijskim izvorima, a turistima je zanimljivo da čuju mitove i legende u vezi sa lokalitetima. Kao deo verovanja naroda, mitovi su značajan element kulture i potencijalni turistički motiv. Kako su se prenosili sa generacije na generaciju, usmenim ili pisanim putem, u njih su unošeni novi, drugačiji sadržaji i tumačenja. Zbog toga imaju izvesnu dozu mističnosti i kuriozitetnosti, što se u turizmu  posebno vrednuje. Kao mitski preci Srba pominju se zmajevi, među kojima su Zmajeviti despot Stefan i Zmaj Ognjeni Vuk (Vuk Grgurević, unuk Đurđa i Jerine Branković), Zmajeviti Kraljević Marko, opevani u narodnim pesmama. 

BloombergAdria.com

Postoji li vaša omiljena kulturna destinacija i zbog čega  nju birate i preporučujete? Koja je razlika u razvoju turizma za vreme SFRJ, recimo i  sada?

- Omiljenu kulturnu destinaciju nemam, ali bih volela da posećujem ona mesta koja podržavaju svetski turistički trend: živeti kao lokalci. Na taj način, zahvaljujući doživljaju, turistička iskustva postaju najdublja, a interesovanja i saznanja kompleksna. 
U vreme SFRJ, turizam u Srbiji najpre je bio usmeren ka razvoju banja i planina, a kasnije Beograda i Novog Sada. Postojali su određeni popusti za domaće turiste, podrška izgradnji smeštajnih kapaciteta (niske kreditne kamate), među kojima su bila popularna radnička odmarališta. Najveći broj dolazaka i najveća potrošnja zabeleženi su krajem 80-ih godina prošlog veka, ali isto tako treba pomenuti da je razvoj turizma u Srbiji karakterisala turbulentnost i nestabilnost, kakve sada nema. U savremeno doba, Beograd je posećeniji nego banjski i planinski turistički centri, dok Novi Sad beleži sve veću posećenost. Raznovrsnija je ponuda smeštaja, kao i alternativnih oblika turizma (poslovni, vinski, turizam događaja, ekoturizam, avanturistički, sportski, kulturni, tranzitni).