ŠTA KAŽE PRAVOPIS: Što se natalijina ramonda piše MALIM "N"

Natalijina ramonda, cvet o kom Teya Dora peva, ima posebnu simboliku za Srbiju i srpski narod. Prepoznatljivi cvet ljubičastih latica opevan u stihovima pomenute pesme predstavlja simbol Dana primirja u Prvom svetskom ratu, koji se obeležava 11. novembra.

Dan primirja u Prvom svetskom ratu slavi se kao državni praznik u našoj zemlji od 2012. godine. Pre toga se obeležavao na prvim časovima u svim osnovnim i srednjim školama u Srbiji, od 2005. godine.

Tog dana, 11. novembra je 1918. godine u Francuskoj je potpisano primirje koje je bilo na snazi do konačnog mirovnog sporazuma u Versaju 28. juna 1919. godine kada je i formalno okončan Prvi svetski rat.

Natalijina ramonda je znak Dan primirja upravo zbog višestruke simbolike. Naime, amblem današnjeg praznika čini mitovi odlikovanja Albanske spomenice sa početka 20. veka odnosno zeleno-crne traka koja okružuje ljubičasti cvet, natalijinu ramondu.

Naziva se i cvet feniks jer se zna da i kada se osuši, ukoliko je zalijete, može da oživi. NJeno "ponovno rađanje" spaja se sa činjenicom da je i naša zemlja uspela da "stane na noge" odnosno da oživi nakon borbi u Prvom svetskom ratu.

Ipak, ono u čemu mnogi greše jeste pisanje imena ovog cveta. U Pravopisu srpskog jezika, izdanje Matice srpske iz 2010. godine navodi se sledeće:

- Malim slovom pišu se narodna imena biljaka i kada se osobenom personifikacijom ili slučajno podudaraju sa vlastitim imenima: rada, bela rada, lepa kata, dragoljub, turčin, latinka, ciganka; adamova jabuka, gospina kosa, davidovo zrno, isusova šaka, hristov venac, đurđic/đurđica, đurđevo cvijeće.

Napomena: S obzirom na prethodno pravilo, i navedene primere, nema razloga da se drukčije piše: trava svetoga petra, grožđe svetoga ivana, divlji med svetoga jovana i slično - navodi se u Pravopisu Matice srpske.

Dakle, na osnovu ovoga možemo zaključiti da se natalijina ramonda piše početnim malim slovom, iako se podudara sa vlastitim imenom Natalija.

Na ovo je pre nekoliko godina sugerisala i poznata srpska lektorka Violeta Babić koja je na svom Fejsbuk profilu, uoči proslave Dana primirja koji se proslavlja 11. novembra uputila ljude na greške koje često prave.

- Danas je praznik, Dan primirja u Prvom svetskom ratu, a njegov simbol je cvet natalijina ramonda. Tako uglavnom piše u našim uglednim i manje uglednim novinama. Istina je da je praznik, a nije tačno da se cvet piše Natalijina ramonda. Tačno je pak da je cvetu naziv natalijina ramonda i da se piše malim početnim slovom, baš kao što pišemo i bela rada, lepa kata, dragoljub, adamova jabuka, davidovo zrno, hristov venac, đurđevo cveće i georgina. Zapamtite, malim slovom pišu se imena biljaka i kad se podudaraju s vlastitim imenima - napisala je na svom Fejsbuk profilu Violeta Babić.

Inače, ovaj cvet spada u ugroženu vrstu koja raste na istoku Srbije i na planini Kajmačalan gde je srpska vojska pod komandom vojvode Živojina Mišića ratovala protiv bugarskih snaga tokom pripreme proboja Solunskog fronta, šro je prethoidilo oslobađanju Srbije u Prvom svetskom ratu.

Biolozi kažu da natalijina ramonda potiče još iz vremena ledenog doba, a ramonde su kao vrsta poznate još od 19. veka kada ih je francuski istraživač po kome nose ime otkrio na području današnje Španije, odnosno u Pirinejima.

Prema podacima Zavoda za zaštitu prirode Srbije, natalijinu ramondu je 1882. godine u Jelašničkoj klisuri u blizini Niša otkrio je lekar i botaničar Sava Petrović, dvorski lekar kralja Milana Obrenovića. Zbog kraja u kojem je pronađen ovaj cvet, Petrović je želeo da ga nazove "Niška ramonda" ali je odlučio da mu dodeli ime po kraljici Nataliji Obrenović.

Ovaj cvet je u našoj zemlji zaštićen zakonom kao „strogo zaštićena vrsta“, čime je strogo zabranjeno i kažnjivo njeno sakupljanje i narušavanje staništa.

Podsetimo, natalijina ramonda koja se može naći i u Severnoj Makedoniji, severnoj Grčkoj, Albaniji, Crnoj Gori i na severozapadu Bugarske, treća je i poslednja otkrivena vrsta iz roda ramondi, posle „srpske ramonde“ koju je na Rtnju našao Josif Pančić i "ramonde myconi", endemske vrste koja raste na Pirinejskom poluostrvu.