1. Zašto 11. novembar?
Ovaj datum je sećanje na dan kada su, 11. novembra 1918. godine, u specijalnom vagonu maršala Ferdinanda Foša u Kompijenu u Francuskoj, sile Antante potpisale primirje sa Nemačkom i time okončale Prvi svetski rat.
Foto: Vikipedija/Javno vlasništvo
Dokument koji je uglavnom sastavio francuski maršal i vrhovni komandant savezničkih vojski Ferdinand Foš u osnovi je predviđao prekid neprijateljstva, povlačenje nemačkih trupa iza granica, neuništavanje infrastrukture, razmenu zarobljenika, obećanje reparacija, uništavanje nemačkih ratnih brodova i podmornica, kao i postupanje tokom primirja.
Primirje je bilo na snazi sve do zaključivanja konačnog mirovnog sporazuma u Versaju, 28. juna 1919. godine.
Ovaj državni praznik se u Republici Srbiji proslavlja od 2012. godine.
2. Zašto je u Srbiji simbol praznika Natalijina ramonda?
Foto: Vikipedija
Natalijina ramonda ima višestruku simboliku.
Izuzetno izdržljiva, Natalijina ramonda ima osobinu koju među skoro 300.000 poznatih cvetnica ima samo trideset biljnih vrsta. Naime, nakon što se u odsustvu vode sasvim osuši, ova biljka može da ponovo oživi nakon malo kiše ili zalivanja. Ponekad se zato naziva i feniks.
Istorija otkrića Natalijine ramonde delimično se vezuje za oca srpske botanike, Josifa Pančića. Ramonde su, inače, kao biljna vrsta poznate od tridesetih godina XIX veka kad ih je francuski istraživač po kome nose ime otkrio na području današnje Španije, u Pirinejima, piše Slobodan Bubnjević za Elementarijum.
Pola veka kasnije, 1874. godine, Pančić je došao do značajnog otkrića kada je otkrio da ramonde postoje i izvan Španije. Otkrio ih je na teritoriji južne Srbije, ali je zaključio da je reč o novoj vrsti koju je nazvao ramonda serbika (Ramonda serbica).
Deset godina kasnije, 1884. godine, dvorski lekar Sava Petrović otkriva da na Balkanu postoji još jedna vrsta ramonde sa nešto drugačijom krunicom i listovima. Budući da je bio u službi na dvoru kralja Milana, Petrović ovoj vrsti daje naziv Ramonda nathaliae, u čast kraljice Natalije.
Mada zauzima drugačija staništa, ona povremeno živi sa Pančićevom srpskom ramondom u takozvanoj simpatriji. Istraživači sa Biološkog fakulteta u Beogradu prevođeni profesorom Vladimirom Stevanovićem uspeli su da detaljno opišu i analiziraju ova preklapanja i prostiranje obe vrste.
Vek i po nakon što ju je proučio doktor Petrović, ispostaviće se da će ova tajanstvena i izdržljiva, drevna biljka koja i potpuno osušena oživljava, postati jedan od novih simbola srpske vojske ali i savremene Srbije.
3. Šta je Albanska spomenica?
Foto: Vikipedija
Albanska spomenica je medalja za spomen na povlačenje srpske vojske preko Albanije odnosno jednostepeno državno vojno i civilno odlikovanje koje su stekli svi pripadnici srpske vojske koji su se povlačili preko Albanije u zimu 1915/1916.
Ustanovljena je 5. aprila 1920. godine ukazom prestolonaslednika princa-regenta Aleksandra I Karađorđevića u tada već novoj državi Kraljevini Srba, Hravata i Slovenaca.
Na njenom aversu ispod orla je medaljon uokviren lovorovim vencem sa profilom glave Aleksandra Karađorđevića, uokvireno natpisom: SVOJIM RATNIM DRUGOVIMA ALEKSANDAR. Na reversu je natpis u tri reda: ZA VERNOST OTADŽBINI.
Zanimljiva geografija
Za još vesti zapratite nas na našoj zvaničnoj Fejsbuk stranici - budimo "na ti".
Nova dimenzija novosti, vaš "Nportal.rs".
