Istorijski gledano, slava je hristijanizovani oblik starog slovenskog praznika posvećenog mitskom pretku porodice, odnosno porodičnim precima uopšte. Ona potiče iz kulta predaka, jednog od najvažnijih praslovenskih kultova.
Stari Sloveni, ali Srbi posebno, veoma su držali do porodice i odnosa prema precima, pa je Slava tada (a i danas) održavala tu jaku vezu sa precima i poreklom. Slavljenjem, porodice su prenosile kulturno nasleđe sa pokoljenja na pokoljenje i čuvale svest o sopstvenom poreklu.
Foto: V. Danilov
U prilog teorije da krsno ime – slava pripada kultu mrtvih, govori i spremanje koljiva o krsom imenu koje se upotrebljava u kultu mrtvih. Kako se čvrsto verovalo da pokojnici nastavljaju život posle smrti, što se ogleda u pogrebnim ritualima poput daća, kada se trećeg, sedmog, dvanaestog i četrdesetog dana posle smrti pokojnicima na grob odnosi hrana i piće, kao i posle 6 i 12 meseci, uz druge posebne praznike mrtvih, zadušnice, koje se proslavljaju na grobovima i po kućama, otud se i na dan slave predaka kao žrtva umrlima prilaže i hrana i žito, a ova gozba se tako prenela i do današnjih dana u vidu bogate slavske trpeze, obrednog kolača i slavskog žita.
Foto: Shutterstock
Pročitajte još
Najstariji pomen slave u našim krajevima potiče iz 1018. godine. Postoji teorija da su Srbi u vreme pokrštavanja, negde krajem 9. veka, sam dan masovnog krštenja uzimali kao dan sveca zaštitnika ili je svako pleme usvojilo svog zajedničkog zaštitnika.
Kako je paganski narodni običaj bilo nemoguće iskoreniti i kod ranih Srba koji su primili hrišćanstvo, mudri srpski arhiepiskop Sveti Sava je u 13. veku kanonizovao stare narodne običaje i uputio sveštenstvo da ih nasilno i uzaludno ne progone, nego da im daju hrišćansko obeležje. S druge strane, zabranio je svečarske gozbe sa krvnim žrtvama kod crkve. U crkvi su tada počele da se vrše službe svetitelju, a gozbe su morale da se obavljaju u kući domaćina koji slavi svog zaštitnika kao krsnu slavu.
Foto: Vikipedija/Univerzitet u Beogradu - Pravoslavni bogoslovski fakultet
I tako je slava stigla u hrišćansko-pravoslavne običaje.
Današnju formu slava konačno je uobličio mitropolit Srbije Mihailo 1862. godine. Danas, pored porodične slave, postoje i crkvene, seoske zavjetine, gradske, slave udruženja i društava, pa čak i stranačke ili zanatlijske slave.
I tako je kroz istoriju hrišćanstva kod Srba, slava ostala naš glavni dokaz o poreklu još od paganskih vremena.
(Poreklo.rs)
BONUS VIDEO:
