U TEŠKIM DANIMA: "Rusifikacija" Beograda - u dva čina

Period između Prvog i Drugog svetskog rataPosle Oktobarske revolucije 1917. godine i građanskog rata u Rusiji, veliki broj ruskih emigranata &ndash; uglavnom pripadnika aristokratije, oficira, intelektualaca i umetnika &ndash; našao je utočište u Kraljevini SHS (kasnije Jugoslaviji), a Beograd je postao jedno od glavnih središta ruske emigracije u Evropi.Foto: B. SubašićOko 40.000 njih, uglavnom vojnih lica i intelektualaca se zaputilo put Srbije, a većina njih se nastanila upravo u Beogradu.Foto: Vikipedija/Javno vlasništvogeneral Petar VrangelKulturaRusi su značajno uticali na kulturni život Beograda. Osnivali su baletske škole, muzičke akademije i dramske radionice.Primera radi, ruski umetnici su igrali ključne uloge u osnivanju Baleta Narodnog pozorišta, a moskovska baletska tradicija postala je osnova za razvoj baletske umetnosti u Srbiji.Foto: P. MitićPre Prvog svetskog rata, osim nekih pojedinačnih i retkih, uglavnom koncertnih gostovanja, klasičan balet kod nas nije bio prisutan.Umetnici ruskog porekla bili su glavni nosoci razvoja Baleta Narodnog pozorišta od 1920. godine sve do Aprilskog rata 1941. godine kada počinju da napuštaju Beograd. Manji broj njih ostaje u Narodnom pozorištu do kraja Drugog svetskog rata, a u najtežim godinama okupacije na čelu Baleta je Ruskinja Nina Kirsanova.Foto: Vikipedija/Javno vlasništvoNina KirsanovaRusi su bili prisutni su i u književnosti, likovnoj umetnosti, a uticali su i na arhitekturu prestonice. Pojedini ruski profesori doneli su evropski duh i visoke standarde obrazovanja na Univerzitet u Beogradu.ArhitekturaMnogi ruski arhitekti ostavili su neizbrisiv trag na beogradsku arhitekturu. Među predstavnike takozvane starije generacije Rusa, koja je stvarala u Beogradu između dva svetska rata, spadaju ViktorLukomski (unosi elemente klasicizma, neobaroka i ruske crkvene arhitekture), Nikolaj Krasnov, Nikolaj Vasiljev, Vasilij fon Baumgarten, Vasilij Androsov, Vladimir Zagorodnjuk, Sergej Smirnov i Georgij (Đorđe) Kovaljevski.Foto: Vikipedija/Javno vlasništvoTo je ujedno bio najintenzivniji period rada ruskih emigranata u Beogradu, kada su učestvovali u izgradnji i ukrašavanju Dvorskog kompleksa na Dedinju, Generalštaba, Narodne skupštine, Narodnog pozorišta, Glavne pošte i drugih javnih zgrada.Foto: N.FifićRadili su i na izgradnji Patrijaršijei nekoliko crkava u Beogradu.Projektovali su na desetine privatnih vila koje danas krase delove glavnog grada, poput Dedinja, Dorćola, Vračara i Senjaka.Foto: N. SkenderijaLukomski i još oko 3.000 emigranata sahranjeni su u ruskoj nekropoli na Novom groblju u Beogradu.Crkva Svetog Aleksandra Nevskog na Dorćolu i Ruska crkva na Tašmajdanu (Hram Svete Trojice) svedoče o ruskom prisustvu i stilu.EkonomijaIako mnogi Rusi dolaze kao emigranti bez imovine, vremenom pokreću zanatske radnje, umetničke ateljee, fotografske i krojačke radnje.Rusi su bili poznati po kvalitetu, preciznosti i ozbiljnom pristupu poslu, što ih je činilo cenjenim članovima beogradskog društva.Otvaraju i ruske restorane i poslastičarnice, uvodeći nove ukuse i stil života.PolitikaRuska emigracija je uglavnom bila apolitična, ali snažno antikomunistički nastrojena. Rusi su uživali zaštitu i simpatije tadašnje vlasti, a Beograd je često bio mesto okupljanja ruskih emigrantskih organizacija koje su negovale ideju povratka u &quot;staru Rusiju&quot;.Svakodnevni životPrisustvo Rusa u Beogradu ostavilo je trag u svakodnevnim navikama &ndash; od mode, preko načina konverzacije, do umetničkih večeri i koncerata. Ruski jezik je bio često korišćen u višim društvenim slojevima, a ruski običaji i stil života delimično su integrisani u beogradsku svakodnevicu.Uticaj Rusa u savremenom BeograduModerni ruski uticaj naBeograd se ogleda u nešto drugačijem kontekstu &ndash; više kroz geopolitičke i ekonomske odnose, ali i kroz prisustvo savremenih ruskih firmi, kulturnih organizacija i političkog narativa.Od otvaranja ukrajinskog fronta, brojni Rusi su još jednom odlučili da njihov, makar privremeni dom postane grad u kome niko nije stranac - Beograd.Foto: M. Anđelageneral Petar VrangelKulturna saradnja dve države se i dalje neguje kroz delovanje nekoliko institucija, a pre svihRuskog doma u Beogradu, koji promoviše rusku književnost, film, muziku i jezik. Postoje i brojne sekcije za učenje ruskog jezika i kulture, uz interesovanje koje podstiču bliske istorijske i pravoslavne veze. Ruski filmovi i klasična muzika često su prisutni na festivalima.Iako nema novijih arhitektonskih ostvarenja direktno povezanih sa Rusijom, obnova i proširenje Hrama Svetog Save &ndash; delom uz rusku pomoć &ndash; simbolično ukazuje na kontinuirano prisustvo. U savremenoj arhitekturi, uticaji su više globalni, ali ruski estetski senzibilitet ponekad se prepoznaje u enterijerima restorana, hotela ili ambasade.Foto: ProfimediaRusija i dalje ima snažan politički uticaj na deo srpske javnosti i institucija. Kroz ideju pravoslavnog bratstva, istorijskog savezništva i zajedničke borbe, ruski narativ ima značajan odjek. Međutim, taj uticaj je deo šire geopolitičke ravnoteže u kojoj Srbija balansira između Istoka i Zapada.Prisustvo Rusa u Beogradu danas se ogleda i kroz pojedince koji rade u diplomatiji, energetici, kulturi i obrazovanju. Ruski jezik je i dalje prisutan, a ruska kuhinja se neguje u restoranima. Ruski mediji i društvene mreže, dostupni i prevedeni, utiču na deo javnog mnjenja i svakodnevni diskurs.Uticaj Rusa na Beograd predstavlja jedinstven primer dubokihveza koje traju preko jednog veka. Dok je u periodu između ratova bio romantičniji i kulturološki bogat, danas je više političko-ekonomski, ali i dalje prisutan u svakodnevici Beograđana.

U TEŠKIM DANIMA: "Rusifikacija" Beograda - u dva čina

Vaš komentar

Nema komentara