SPOMINJEMO GA NESVESNO SVAKI DAN: Ko je Anders Celzijus?

Čovek čije ime nesvesno pominjemo svakog dana, kada govorimo o temperaturi u Celzijusovimstupnjevima, rođen jepre 320 godina, 27. decembra1701. u švedskom gradu Upsali.Ovaj ne tako veliki grad, poznat je po najstarijemšvedskom univerzitetu, i zbog toga što su u njoj kroz istorijustvaraliveliki naučnicivaži za &quot;švedski&quot; Oksford. Semtoga, u tom gradu nalazi sei sedište Švedske protestantske crkve (titularni nadbiskup Upsale je ujedno i poglavar svihprotestanata u Švedskoj).Jedan od svakako najznačajnijih ličnosti koje je ovaj grad dao svetu je pomenuti astronom Anders Celzijus.On je poticao iz naučne porodice.Otac mu je bio profesor astronomije, jedan dedamatematičar, a drugiastronom. Anders je nasledio porodičnu sklonost ka prirodnim naukama i svoja znanja usavršio upravo na pomenutom univerzitetu u rodnom gradu, gde je nakon školovanja i postao profesor astronomije.Foto: Jutjub/PrintskrinIako je Celzijus je po struci primarno bio astronom, naučnu reputaciju i svetsku slavu stekao je izumom temperaturne skale. Za potrebe proučavanja astronomskih fenomena skrenuo je fokus svojih istraživanja na temperaturne razlike i reklo bi se nenadano, ostvario neverovatan izum.Jedno od prvih problemskih pitanja sa kojima se pozabavio ovaj naučnik bila je dilema da li na svim geografskim širinama voda ključa i ledi se na istoj temperaturi.Kako bi to utvrdio, razvio je preciznu temperaturnu skalu, koju smo nasledili i mi danas. Međutim, zanimljivo je da je Celzijustačku zamrzavanjavode označavao sa 100&deg;, a točku ključanja sa 0&deg;, dakle suprotno načinu nakojimi danas činimo. Predložio je 1742. godineda se kao osnovne tačke za merenje temperature na termometru sa živom odaberu ledište i vrelište vode (minimalna i maksimalna skala) pri pritiskuod 760 mm stupnjevažive (mmHg), označivši najnižu tačkukao 100&deg;, a tačku ključanjakao 0.Celzijusovistupnjevi(&deg;S, ili samo Celzijus) sumerna jedinica temperature u izvedenom SI sastavu. Jedinica Celzijusovogstupnjaje po vrednosti jednaka jedinici Kelvin (K). Tek godinu dana nakon Celzijusove smrti, drugi Šveđanin po imenuKarl Line&ndash; obrnuo je skalu i stavio 0&deg; kaotačku smrzavanja, a 100&deg; kao tačkuključanjavode.Inače, pomenuti Karl Lineostao je poznat ije po tome što je uveo sistemlatinskih imena za biljke, koji je takođe u upotrebi idanas.Pored izuma za merenje temperature, Celzijus je ostavio značajan trag na polju izučavanja dnevnih promena magnetske deklinacije i utvrdio uticaj polarnog svetl na zemljin magnetizam.Bavio se i metrologijom (zagovarao uvođenje Gregorijanskogkalendara, merio meridijanske stupnjeve). Godine 1736. godine sudelovao je u pionirskoj ekspediciji koja je supela daizmeriluk meridijana.Prvi je iuočio delovanje polarne svetlosti na magnetsku iglu.Jedan krater na Mesecu danas nosi njegovo ime. Pojam &quot;Celzijusov stepen&quot; odnosno &quot;stepenCelzijusa&quot; službeno i međunarodno je prihvaćen 1948. godine na Međunarodnoj konverciji o merama i težinama.Anders Celzijus je umro od tuberkuloze (sušice) u svom rodnom gradu 25. travnja 1744. godine, verovatno ni nesluteći da će se njegovo ime i njegovi rezultati toliko koristiti u budućnosti. Ipak, na pomen reči celzijus, on danas najmanje pada na pamet.Za još vesti zapratite nas na našoj zvaničnoj Fejsbuk stranici - budimo &quot;na ti&quot;.Nova dimenzija novosti, vaš &quot;Nportal.rs&quot;.

SPOMINJEMO GA NESVESNO SVAKI DAN: Ko je Anders Celzijus?

Vaš komentar

Nema komentara