Metalni prsten prečnika približno 2,5 metara i težine oko 500 kilograma pao je 30. decembra 2024. godine u selo Mukuku na jugu Kenije, a zvaničnici veruju da je u pitanju deo svemirskog vozila za lansiranje rakete.
Kenijska svemirska agencija (KSA) saopštila je tada da preliminarne procene pokazuju da je objekat prsten koji razdvaja lansirno vozilo od rakete, koji je dizajniran da ili izgori pri ponovnom ulasku u Zemljinu atmosferu ili padne iznad nenaseljenih područja.
KSA je navela da je, zajedno sa drugim agencijama i lokalnim vlastima obezbedila područje i uklonila svemirski otpad, koji se sada istražuje, preneo je kenijski portal Kenijans.
Foto: Profimedia
KSA je pojasnila da se radi o ''izolovanom slučaju''.
Pročitajte još
- 'Želimo da uverimo javnost da objekat ne predstavlja neposrednu pretnju po bezbednost. Naši stručnjaci ce analizirati objekat, koristiti postojeće okvire za identifikaciju vlasnika i obaveštavati javnost o narednim koracima i ishodima - saopštila je KSA.
Šta je pokazala analiza?
Nakon temeljne analize, naučnici su utvrdili da je reč o prstenu za razdvajanje sa lansirne rakete. Ti prstenovi su posebno dizajnirani da se odvoje tokom uspona rakete u svemir. Obično se takvi delovi:
- u potpunosti spale prilikom ponovnog ulaska u Zemljinu atmosferu
- padnu u nenaseljene oblasti poput okeana
- ostanu u orbiti kao svemirski otpad godinama ili decenijama
- ili se na kraju vrate na Zemlju kroz kontrolisani pad
KSA jeste opisala incident kao "izolovan slučaj", ali je priznala da pad u naseljenu oblast predstavlja kršenje međunarodnih protokola o bezbednosti u svemiru.
Iako su se pojavile spekulacije da otpad potiče iz različitih svemirskih programa, KSA je izričito odbacila tvrdnje domaćih medija da predmet pripada Indijskoj organizaciji za svemirska istraživanja (ISRO).
Opasnosti od svemirskog otpada
Incident u Keniji naglašava sve veći problem svemirskog otpada koji ugrožava kako svemirske misije tako i bezbednost na Zemlji.
Prema podacima Američke svemirske agencije (NASA), više od 27.000 većih objekata trenutno kruži oko naše planete, uz milione manjih fragmenata koji se ne mogu pratiti, ali predstavljaju potencijalnu opasnost.
Svemirski otpad putuje ekstremno velikim brzinama, stvarajući značajne rizike za:
- svemirske letelice i posade,
- međunarodne stanice,
- bezbednost ljudi na tlu.
Prošle godine je jedna američka porodica je podnela tužbu nakon što je svemirski otpad sa Međunarodne svemirske stanice pogodio njihov dom na Floridi, što potvrđuje da ovo nije samo teoretska pretnja. Takozvani Keslerov sindrom, lančana reakcija sudara u orbiti koja stvara još više otpada, predstavlja ozbiljnu dugoročnu pretnju korišćenju svemira.
Koja su moguća rešenja?
Nakon incidenta u Keniji, nadležni su pokrenuli istragu u skladu s međunarodnim zakonima o svemiru. Ovaj događaj je pojačao pozive da se unaprede sistemi za praćenje i upravljanje svemirskim otpadom među svetskim svemirskim agencijama i privatnim aerokosmičkim kompanijama, piše portal "Paris 2018".
Trenutno se razvijaju razna inovativna rešenja za borbu protiv sve ozbiljnije krize svemirskog otpada:
- specijalizovani sateliti za hvatanje i uklanjanje otpada
- pasivni sistemi za tzv. deorbitiranje neaktivnih satelita odnosno proces planskog spuštanja satelita iz njegove orbite nazad u Zemljinu atmosferu
- napredni materijali otporni na sudare za buduće letelice
- međunarodna saradnja u upravljanju svemirskim saobraćajem
- stroži propisi koji zahtevaju strategije zbrinjavanja pre kraja misije
Uprkos obećavajućim razvojnim projektima, sprovođenje ozbiljnih rešenja suočava se sa značajnim tehničkim, finansijskim i političkim izazovima. Nedostatak jasnog međunarodnog dogovora o odgovornosti za istorijski otpad dodatno komplikuje problem.
Budućnost održivog istraživanja svemira
Incident sa metalnim prstenom u Keniji služi kao opipljiv podsetnik da svemir nije beskonačno odlagalište otpada. Dok svemirska istraživanja pokreću tehnološki napredak i globalne komunikacije, ona takođe zahtevaju odgovorno upravljanje kako bi se obezbedila održivost.
Međunarodna zajednica mora dati prioritet delotvornim politikama za smanjenje svemirskog otpada i razviti praktične metode za uklanjanje postojećeg otpada. Bez odlučne akcije, rastući oblak orbitalnog otpada može ugroziti buduće misije i potencijalno dovesti u opasnost ljudske živote na Zemlji.
Kako se broj svemirskih aktivnosti povećava uz sve više država i privatnih kompanija koje lansiraju misije, hitnost rešavanja orbitalnog otpada proporcionalno raste. Metalni prsten koji je pao na kenijsko tlo potvrđuje dugogodišnje sumnje o praktičnim opasnostima svemirskog otpada - pretvarajući teoretsku pretnju u dokumentovanu stvarnost koju više nije moguće ignorisati.
BONUS VIDEO
