Legendarni pisac i slikar, Mommčilo Momo Kapor je uspeo da kroz svoje knjige i slike dočara jednu staru sliku grada Beograda i sačuva priče o družnjima u kafanama, sklopljenim prijateljstvima i svemu što je nekada imalo suštinsku vrednost života. Za njega je ovaj grad bio pravo nadahnuće, u njemu je preminuo, a Begrađani mu se zahvaljuju što je ovekovečio njihov grad i zbog toga ga neće zaboraviti.
Najpoznatija dela u kojima Momo Kapor piše o Beogradu
Momo Kapor je iza sebe ostavio niz dela. Pedeset godina je Beograd bio inspiracija Momi. Najživopisnije slike grada Beograda možemo videti u njegovim delima kao što su "Foliranti", "Halo Beograd", "Magija Beograda", "011", "Istok- zapad". Kao slikar, Kapor je često crtao motive Beograda – njegove ulice, fasade, lica ljudi. Ilustrovao je i sopstvene tekstove, često na način koji je ličio na skice iz kafea – brzo uhvaćeni pokreti, pogledi, detalji.
"Knjiga 011" (pozivni broj za Beograd) pripada krugu dela posvećenih glavnom gradu i njegovim stanovnicima, njihovom načinu života i mentalitetu.
"011" je svojevrstan vodič, koji u nizu kratkih odlomaka, uvodi čitaoca u beogradske tajne, baveći se "sitnicama koje život znače". Glavni junak ove knjige je jedinstveni i neuništivi duh Beograda u svim njegovim oblicima.
Kao i mnoge druge knjige, koje je napisao, Kapor je ilustrovao i ovu, obiljem vinjeta i crteža, koji dopunjuju i zaokružuju njegov svet
Foto: Sarić S.
Knjiga "Halo, Beograd" je završni deo trilogije zapisa o Beograđanima, o njihovom gradu i životu u njemu. Tekstovi su objavljivani u popularnoj nedeljnoj rubrici „011”, koju je u listu Politika godinama vodio beogradski pisac i slikar Momo Kapor. Svoje delo autor je ilustrovao mnoštvom crno-belih crteža.
Ova knjiga pomaže Beograđanima u tuđini da ne zaborave svoj grad. Ona je, takođe, i podsetnik na jedan Beograd koga više nema. Literarni telefonski imenik sastavljen od iščezlih lica, ličnosti, melodija, mesta i događaja – svega onog sa čime smo odrasli…
Knjiga "Istok-Zapad" pripada krugu dela posvećenih Beogradu i njegovim stanovnicima, između dva velika antagonistička sveta. To je svojevrstan vodič, koji u nizu kratkih odlomaka, uvodi čitaoca u beogradske tajne, baveći se "sitnicama koje život znače".
U našoj kući mešaju se Istok i Zapad. Kuća je, naime, postavljena baš tako, na samoj raskrsnici.
Foto: Sarić S.
"Kad s vremena na vreme prevlada Zapad u nama, procveta privatna trgovina, u izlozima svega i svačega, osile se novopečeni bogataši i tada se budi Istok, zabrinut za put u socijalizam.
Tada naš Istok počne da razrezuje poreze, uvodi mere, menja zakone, popunjava kriminalne hronike, sve dok naš Zapad ne pokupi uložene pare i zbriše na njihov Zapad, čekajući povoljan trenutak da se vrati.
Čini mi se da čitavog života igram na razapetoj žici između dve velike tvrđave.
Kroz kuću mi duvaju istočni i zapadni vetrovi, nemam gde da se sklonim od promaje…"
Momo je takođe pisao i citate o Beogradu
- Duh Beograda krije se u jedinstvenom haosu njegovih zelenih pijaca, a pre svega u gipkom hodu Beograđanki. Beograđanke na ulici – to je za mene fantastičan moderan balet, bez drugog zvuka do lupkanja potpetica na njihovim cipelama!
- Beograd nije u Beogradu, jer Beograd, u stvari i nije grad – on je metafora, način života, ugao gledanja na stvari.
- Jednostavno, on nije fotogeničan! Ali će zato učiniti nešto posve drugo: razbudiće gotovo fizičku bol od čežnje, onima što su makar samo nekoliko dana proveli na njegovim ulicama, baš kao što je neka fotografija bivše ljubavi u stanju da nas izmuči do smrti.
- Beograd je niskobudžetni NJujork.
Foto: Anđela Stevanović
Biografija Momo Kapor
Momčilo Momo Kapor preminuo je pre 15 godina.
Rođen je u Sarajevu 1937. godine od majke Bojane Kapor (devojačko Velimirović) i oca Gojka Kapora, njegov stric je bio Čedo Kapor. Otac Gojko Kapor radio je kao finansijiski stručnjak u Sarajevu, gde je sreo svoju buduću suprugu. Zarobljen na početku rata kao rezervni oficir kraljeve vojske, odveden je u Nirberg, gde je proveo pune četiri godine. 13. aprila 1941. za vreme bombardovanja Sarajeva pala je bomba na staru tursku kuću u kojoj su se sklonili Momina majka Bojana, Kaporova baka i mali Momo. Svi su poginili osim Mome, koga je majka zaštitila legavši preko njega.
Momo Kapor je jedan od retkih i slikara i pisaca u istoriji srpske umetnosti. Pored njega, ta dva talenta su negovali još Đura Jakšića i Mića Popović. Kapor je bio poznatiji kao pisac, i to kao najtiražniji pisac stare Jugoslavije, čiji su tiraži bili više od 100.000 primeraka.
Bio je član Senata Republike Srpske i Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske.
NJegove kćerke Ana i Jelena Kapor osnovale su Fond Momo Kapor juna 2010. godine. U organizaciji Učiteljskog Fakulteta iz Beograda i uz podršku Fonda "Momo Kapor" održan je prvi naučni skup u Beogradu posvećen delu Mome Kapora, na temu "Književno delo Mome Kapora u kontekstu srpske (omladinske) književnosti". Prvi deo skupa održan je u Beogradu 20. maja 2011. a drugi deo 24. maja u Rezidenciji Ambasade Republike Srbije u Rimu.
Supruga slavnog umetnika, LJiljana Kapor, osnovala je Zadužbinu "Momo Kapor" u novembru 2010. godine i ustanovila godišnju nagradu iz oblasti književnosti i likovne umetnosti koja nosi njegovo ime, kao i festival "Momin krug" koji se tradicionalno održava svake godine početkom septembra.
Foto: grad Beograd
