Ovaj spektakularni raketni baraž rezultat je saradnje između raznih militantnih grupa u regionu, uključujući Hamas iz Gaze i Hezbolah iz Libana, koji su takođe učestvovali u napadima na Izrael.
Huti u Jemenu, s druge strane, koriste ove projektile za napade na brodove u Crvenom moru. Ova kompleksna umreženost i sposobnost da se oružje koristi na više frontova postavlja pitanje: "Kako je Iran postao raketna velesila?" Za sve je, tvrdi "Kineski fantom", knjiga četvorice nemačkih novinara objavljena prošle godine, kriv Li Fangvej, poznatiji kao Karl Li.
Karl Li jedan je od najtraženijih trgovaca oružjem na svetu, prema navodima američkog Stejt Departmenta. Ovaj sumnjivi kineski preduzetnik navodno je povezan s iranskim programom balističkih projektila, za koji isporučuje većinu materijala i opreme, piše Ekonomist.
Li je stekao kontakte kao zaposlenik kineske vlade, a 1998. godine osnovao je svoju prvu kompaniju u Dalianu, luci na Žutom moru. Tokom poslednjih 25 godina veruje se da je snabdevao Iran raznim ključnim komponentama, uključujući aluminijum, ugljenična vlakna i žiroskope, koji su neophodni za razvoj lakših projektila s većim dometom i boljom preciznošću.
Za Lijem FBI je raspisao poternicu, a američki Stejt Department nudi nagradu od pet miliona dolara za informaciju koja bi dovela do njegovog hapšenja, međutim, kako piše NIN, već godinama niko ne zna gde se zapravo nalazi kineski državljanin.
Pročitajte još
Foto: FBI
- Uključen je u proliferaciju tehnologije oružja za masovno uništenje Iranu. Od 2006. godine do danas nezakonito i rutinski koristi lažne kompanije sa sedištem u istočnoj Kini za prevare američkih banaka, regulatora i klijenata. Često organizuje nabavku američkih i drugih proizvoda dvostruke namene, što je u suprotnosti sa zakonima Sjedinjenih Država i međunarodnim sankcijama uvedenim protiv Irana - tvrdi Stejt Department.
Prema izveštajima, Li je "produktivni dobavljač" programa balističkih raketa iranskoj vladi, a osim toga, navodno je uključen u zloupotrebu američkih finansijskih institucija za učestvovanje u međunarodnim komercijalnim transakcijama.
U aprilu 2014. godine Okružni sud Sjedinjenih Država u Južnom okrugu NJujork podigao je optužnicu protiv Lija, nakon čega je izdat i federalni nalog za njegovo hapšenje zbog kršenja međunarodnih Zakona o izvanrednim ekonomskim dozvolama, kao i zbog zavere radi pranja novca i zavere za izvršenje bankovne prevare, navodi se u saopštenju Stejt Departmenta.
Prema američkim vlastima, od 2006. do 2014. kineski trgovac oružjem koristio je veliku mrežu kompanija, uključujući i LIMMT Economic and Trade Company, za distribuciju iranskog programa balističkih raketa komponentama i materijalima kao što su žiroskopi, akcelerometri, grafitni cilindri, čelik ultra visoke čvrstoće i visokokvalitetne aluminijumske legure. Li je navodno poslovao s ograncima Iranske organizacije za avioindustriju i Organizacije za odbrambenu industriju, koje su pod sankcijama Ujedinjenih naroda.
Foto: Profimedia
Li se ponovno našao na meti američkih sankcija u maju 2019., kada ga je administracija tadašnjeg predsednika Donalda Trampa optužila za "snabdevanje Irana nizom materijala potrebnih za izradu balističkih projektila". Uprkos tome što američke vlasti u optužnici i saopštenjima ne daju podatke o tome gde se trenutno nalazi Karl Li, prošle godine je objavljen dokumentarac "Najopasniji trgovac oružjem na svetu" u kojem se iznose informacije da je Li uhapšen 2019. u Nemačkoj i da se nalazi u zatvoru u Kini.
Autori u filmu takođe navode da su američki službenici, koji su ranije govorili o Liju i njegovoj mreži, odjednom zaćutali u trenutku njegovog navodnog hapšenja.
Foto: Profimedia
Međutim, čini se da su se njegove operacije nastavile, kao što pokazuje američka optužnica Ministarstva pravosuđa SAD-a iz maj 2023. kojom se kineski državljanin po imenu Šongđong Čao, poznat i kao DŽo Hansen, tereti za distribuciju iranskog raketnog programa. Čao, saradnik Lija, optužen je po devet tačaka za izbegavanje sankcija, pranje novca i bankovnu prevaru. Čao je navodno zaposlen u Sinotech Dalianu, jednoj od Lijevih kompanija, a optužnica navodi da je više od tri godine, najmanje od marta 2019. do septembra 2022., bio uključen u šemu u kojoj je Sinotech Dalian korišćen za snabdevanje Irana izostatičkim grafitom, prenosi Večernji list.
Veruje se da je Sinotech Dalian ključna kompanija u Lijevoj mreži i pod američkim je sankcijama od 2014. zbog pomaganja iranskog programa balističkih raketa. Kompanija je specijalizovana za proizvodnju karbonskih i grafitnih proizvoda, koje proizvodi u pogonu od 80.000 metara kvadratnih u kineskom Dalianu. Optužnica protiv Čaoa daje nekoliko detalja o njihovoj šemi, spominje druge neimenovane osobe koje su navodno bile učesnici te otkriva postojanje još jedne kompanije sa seedištem u Kini, "Lexing". Čao je navodno koristio američki finansijski sistem za dva bankovna prenosa (jedan 2020. i drugi 2021.) od po nekoliko hiljada dolara u vezi s prodajom izostatičkog grafita, a oba su preusmerena na račune Lexinga u Kini.
Foto: Profimedia
Autori dokumentarnog filma posetili su fabriku kompanije "Sinotech Dalian" u avgustu 2021. godine. Filmska ekipa ušla je u objekat kroz otvorena vrata i nije zatekla nikoga, već su snimali zarđale strojeve i istrošene grafitne šipke. Međutim, čini se da je kompanija tada još uvek bila aktivna, jer su službeni kineski zapisi pokazali da je još uvek bila legalno aktivna 2023. godine i da je zapošljavala najmanje osam ljudi. Istovremeno, satelitska snimka iz oktobra 2021. ukazuje na prisutnost kamiona uz skladište sirovina, koji je veroatno istovario proizvod.
BONUS VIDEO:
