NAJMOĆNIJE ŽENE NAŠE ISTORIJE: Od kraljice do narodnih heroja

Srpska istorija beleži nemerljiv broj onihdamakoje su ostaviledubokineizbrisivtrag, a naša lista broji samo15 izabranih iz tebogate riznice snažnih,uspešnihimoćnihdama.1.Draga Dejanović(1840-1871) bila je naša prvafeministkinja,spisateljicaiglumica. Smatrala je da su same žene dobrim delomkrive za položaju kojem se nalaze jerrobuju predrasudamakoje imvaspitanjem usađuju.Foto: VikipedijaJedino moguće rešenje videla je ujednakom vaspitanju muške i ženske decei pođednakom pripremanju i osposobljavanju i za &bdquo;umni&ldquo; i za &bdquo;fizički&ldquo; rad. Pisala je dažene, jednako kaomuškarci, treba daizučavaju zanate&ndash; krojački, sajdžijski, pekarski, cipelarski, staklarski&hellip;2.Marta Jorgovićje prva Srpkinjasazavršenom srednjom školom.Završila jeprvu srpsku gimnazijuu Novom Sadu koju su do tada, a i mnogo decenija nakon nje,pohađali isključivo mladići.Naime, prema arhivskim podacima nijedna devojka se čak i decenijama posleMartenije upisala u srednju školu. Zbogkarijereudala se, po tadašnjim standardima,kasno&ndash; sa25. godina.3.Vilhelmina &ndash;Mina Karadžić Vukomanovićjedna od naših prvihslikarki, prevodilacsrpskih narodnih umotvorinaipesamai jedno od trinaestoro deceVuka Stefanovića Karadžića.Foto: VikipedijaPoliglota,portretistkinja. NJeni najpoznatiji radovi su &bdquo;Autoportret&ldquo; i portret brata Dimitrija (koji je uz Minu jedino Vukovo dete koje je preživelo detinjstvo).4.Mileva Marić Ajnštajnbila srpskamatematičarka, nažalost poznatija više kaoprva ženaAlberta Ajnštajna.Postoje tvrdnje da je ona doprinela ranim Ajnštajnovim radovima, ali je stepen njenog učešća uotkrićimanepoznat i predmet jebrojnih polemika.Foto: Profimedia5.Draga LJočić(1855-1926) je bila prva srpskalekarka,feministkinjaifilantropkinja. Svoj život Draga je posvetila aktivnojborbi za emancipacijužena u Srbiji, socijalnu jednakost i boljipoložaj lekarki.Foto: VikipedijaKroz čitavu karijeru je, isključivo zbog toga što je žena, doživljavalanepravduinipodaštavanje, protiv kojih sehrabroineumornoborila. Draga je bila i jedna od prvih srpskihsifražetkinjai snažno se zalagala za sticanjepolitičkih prava za žene.6.Mitra Mitrovićbila je prvaministarkau istorijiSrbije(od 1945. do 1949), spisateljica, učesnica Narodnooslobodilačke borbe tokomDrugog svetskog rata.View this post on InstagramA post shared by MAZ (@mreza.antifasistkinja.zagreba)Borila se zarodnu ravnopravnostibolji položaj ženeudruštvu. 1936. godine učestvuje u osnivanju časopisa &bdquo;Žena danas&ldquo; i za te novine je pisala tekstove orodnoj ravnopravnosti. Pisala je i za &bdquo;Borbu&ldquo;. Učestvovala je u osnivanju Antifašističkog fronta žena Jugoslavije (AFŽJ). Godine1945.objavljuje knjigu &bdquo;Pravo glasa žena dokaz i oruđe demokratije&ldquo;.7.Nadežda Petrovićbila jeslikarkaibolničarkatokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. Obrazovana uinostranstvu, po povratku u Kraljevinu Srbiju je sa sobom &bdquo;donela&ldquo; iumetničke inovacije, koje konzervativno društvonije prihvatalo ili shvatalo.Foto: Vikipedija&bdquo;Tokom dužnosti&ldquo; je umrla odpegavog tifusa1915. godine, u valjevskoj bolnici u kojoj je radila. NJenentuzijazami želju da promeni,pomogneimodernizujetadašnje društvo shvaćen je teknakon njene smrti.8.Jelisaveta Načićje bila naša prva ženaarhitektaiprva studentkinjakoja jeupisalaarhitekturuna Tehničkom fakultetu u Beogradu 1896. godine. Jelisavetafakultet završava već sa22 godine(1900.).View this post on InstagramA post shared by Slike i prilike (@slike.i.prilike)NJena angažovanja bila su: uređivanjeKalemegdanaiTerazija,crkva Svetog Aleksandra Nevskog(Beograd), prva bolnicu za obolele odtuberkulozeu Srbiji, zgrada osnovne škole &bdquo;Kralj Petar Prvi&ldquo;,na čijoj se fasadi nalaze portreti Dositeja Obradovića i Vuka Karadžića&hellip; brojni stambeni objekti iprvi radnički stanovi u Beogradu.9.Ksenija Atanasijević(1894 &ndash; 1981) je bila prva ženafilozofkoja je steklatitulu doktora naukanaBeogradskom univerzitetu. Ksenija je objavljivala brojne radove iz oblastifilozofije,književnostiifeminizma, i prevodila dela nekih odnajznačajnijih filozofanasrpski(između ostalih Platona, Aristotela, Spinozu).Foto: Vikipedija/Javno vlasništvoProgonjena,hapšenaizabranjivanakako odGestapoa, tako i odkomunista, uspevala je da povrati pravo da ponovo radi i izdejstvovala je skidanje zabrane sa svojihautorskih dela. Bila je potpredsednica Ženskog pokreta i članica mnogih internacionalnihfeminističkih udruženja.10. Isidora Sekulić(1877-1958) je bilaprva žena akademikkoja je primljena uSrpsku akademiju nauka i umetnosti(SANU), našaknjiževnica, prevoditeljka,intelektualkai jedna odnajobrazovanijih ličnostisvoga doba. Ceo radni vek je provela radeći uprosveti.Foto: SANU&ndash;F 400, 400/1&ndash;2Isidora je mnogoputovala, bila je poliglota i pisala je pripovetke,esejei književnekritike. Govorila jeengleski,francuski, ruski, nemački, norveški i švedski.11.Milunka Savić(1892 &ndash; 1973) je bila našavišestruko odlikovanai međunarodno priznata ratnica. Bila je poznata kao odličan iprecizan bombaš.Milunka je kao hrabra ratnica odlikovana brojnimordenjem, kako srpskim tako i međunarodnim, između ostalih i za dostignuća uKolubarskoj bici.Foto: VikipedijaBorila se i naSolunskom frontui učestvovala je u odbrani Beograda 1915.12.Anica Savić-Rebac(1892 &ndash; 1953) je bilafilozofkinja,književnicai jedna je od našihnajvećih intelektualaca.Levičarko ideološko uporišteAnicaje pronalazila uhelenskoj i antičkoj kulturi, kojom je bila opčinjena od malih nogu i koja je odredila njennaučni put u životu.Foto: Arhiva NovostiFilozofski fakultet u Beogradu je prima zaprofesorkutek 1946. godine, ali uz veliko protivljenje članova Univerziteta i ignorisanjeAničinog dotadašnjeg rada i uspeha.Anica je u tom periodu bilajedina profesorka na celom Beogradskom univerzitetu.13.Branislava Perović Neškovićje biladoktor fizikei jedinadirektorka Nuklearnog institutau Vinči od 1976. do 1979.Foto: VikipedijaTakođe je radila kao profesorka naElektrotehničkom fakultetuu Beogradu, bavila sa prevođenjem stručnih inaučnopopularnih radovai bila je koautorka nekoliko priručnika i monografija izfizikejonizovanih gasova.14.Marija Magazinovićfeministkinjaikoreografkinja,prva bibliotekarka i prva žena koja je pisala za &ldquo;Politiku&rdquo;(1905). Naslov njenog prvog teksta bio je &ldquo;Obrazovanje ženskinja u Srbiji&rdquo;. Posebno se zalagala za izjednačavanjeprava žena i muškaraca na univerzitetsko obrazovanje.Foto: VikipedijaPored završene Više devojačke škole, diplomirala filozofiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu i govorila jenekoliko jezika.Osnivač &ldquo;Klub astudentkinja&rdquo; čije su članice prevodile dela najznačajnijih svetskih feministkinja iz tog perioda &ndash;Klare Cetkin, Lili Braun, Elen Kej&hellip;Bavila se prevođenjem i za Narodno pozorište.Foto: Vikipedija15.Judita Horovic(1787 &ndash; 1857.) bila jeprva samostalna novosadska preduzetnica.Judita je utrgovačkomiposlovnomživotu devetnaestovekovnog Novog Sada predstavljalapresedan, jer je u to vreme bilo neuobičajeno dažena u vodi (trgovačke) poslove.16.Sofija Soja Jovanovićbila je naša prvapozorišnaifilmska rediteljka. Prvi film koji je režirala bio je&bdquo;Sumnjivo lice&ldquo;(1954.), a istoimena predstava u njenoj režiji iz 1947. je bio prvi pokušaj modernog tumačenjaNušića.View this post on InstagramA post shared by Gromade Filmske (@gromade_filmske)Soja Jovanović je bila režiserka iprvog dugometražnog jugoslovenskog filma u boji&ndash; &bdquo;Pop Ćira i pop Spira&ldquo;, koji je na filmskom festivalu u Puli, pored još dva filma,proglašen za najbolji.17.Kraljica Marija Karađorđević,prva ženavozač u našoj zemlji.Poznata je činjenica da jesuprugakralja Aleksandra Ivolela ibrzu vožnjupa je ostala zabeležena anegdota da je bila zaustavljena kod Skupštine zbogprekoračenja brzine.Foto: VikipedijaMeđutim, nije se pozivala ni na titulu niti na druge faktore već je uredno iz sopstvenih sredstavaplatila kaznurekavši čuvenu rečenicu: &ldquo;Zakon je isti za sve i mene ne opravdava činjenica da ga ja kao kraljica kršim, jer šta su onda zakoni ako pozivaju na kršenje.&rdquo;Foto: Vikipedija/javno vlasništvo18.Marija Bursaćje prva žena koja je dobila titulunarodnog herojau Jugoslaviji. Članica Narodnooslobodilačkog pokreta postaje1941. godine, a naredne je primljena uKomunističku partiju Jugoslavije.Foto: VikipedijaAktivno je doprinosila radu NOP-a i Antifašističkog fronta žena (AFŽ). U ratu je bila bolničarka, da bi kasnijepostala bombaš.1943. godine jepreminula u borbama.19.Mara Bogdanović Rosandić1883-1954. se smatra našom prvomškolovanom fotografkinjom.Rođena ubogatojiuglednojporodici u Rumi. Govorila je nekoliko jezika i imalaosnovno muzičko obrazovanje, a obrazovanje izumetničke fotografijeje stekla uMinhenu.View this post on InstagramA post shared by Ključaonica (@kljucaonica)Poznati vajar Toma Rosandića bio je njensuprug. NJihova kuća je danas Muzej Tome Rosandića.Maraje na svojim fotografijamadokumentovala umetničke radove svog suprugai mnoge tadašnje poznate ljude. Bila je saradnica prvog fotografskog časopisa&ldquo;Fotografski pregled&rdquo;.20.Katarina Ivanović(1811-1882), prvasrpska slikarka.Slikala jeportrete,mrtvu prirodu,istorijske kompozicije. Neke njene slike su među najboljim primerimasrpskog klasicizma, poput &ldquo;Portreta knjeginje Perside Karađorđević&rdquo;, &ldquo;Autoportreta&rdquo;, &ldquo;Korpe s grožđem&rdquo;&hellip;Foto: VikipedijaSvoje slike zaveštala jeNarodnom muzeju u Beogradu.1876. izabrana je zaprvu počasnu članicu Srpskog učenog društva(danas SANU). Naslikala je38 slika.BONUS VIDEO:(Stil Kurir)

NAJMOĆNIJE ŽENE NAŠE ISTORIJE: Od kraljice do narodnih heroja

Vaš komentar

Top komentari

Dr Rade