PORODIČNO ZNAMENJE: Kako su nastala srpska prezimena?

Prezime je za Srbe uvek bilo &quot;porodično ime&quot;, ono koje pokazuje poreklo, pripadnost, nekog drevnog pretka koji je danas udaljenim ljudima bio zajednički.Većina srpskih prezimena prepoznatljiva je po sufiksu- ić. Procenjuje se da se oko dve trećine srpskih prezimena završava ovako.U staroslovenskom jeziku sufiks -ić korišćen jeu značenju deminutiva. Stoga,prezimena sa pomenutim sufiksomnajčešće sugerišuna potomstvo određeneličnosti.Foto:NovostiVećina nastaje po muškom pretkuVećina je nastala po muškom pretku &ndash;patronimi, mada ima i prezimena koja poreklo vode od neka davne prabake &ndash; matronimi.Ima i onih koja su označavala lični izgled ili karakter, ali i nadimak i bivše mesto boravka i zanimanje. Tako dolazi do toga da veliki broj porodica nosi ista prezimena, iako uopšte nisu u međusobnom srodstvu.Nastanak današnjih prezimena u Srbiji vezuje se za kneza Aleksandra Karađorđevića koji je 1851. godine jednim aktom naredio uspostavljanje trajnih prezimena po najstarijim i najznačajnijim precima.Ipak, zahvaljujući sačuvanim manastirskim, carskim i kraljevskim poveljama i spisima iz prošlosti, pre svega iz srednjeg veka, danas znamo da su se i naši preci prezivali slično kao i mi danas.Većina potiče iz 13. vekaRadogostić, Zarubica, Trzin, Hreljić, Zaklan, Bujaksamo su neka od najstarijih srpskih prezimena. Većina srpskih prezimena se spominje u pisanim istorijskim izvorima iz 13, 14. veka, poput Dečanske hrisovulje (darovnice) kojom je Stefan Dečanski deo svojih poseda poklonio istoimenom manastiru.Na ovom dokumentu su, naime, popisana imena svih ljudi (u nekim slučajevima i tri, četiri generacije potomaka) koji su tada živeli na tom posedu. Srpska prezimena su većinom nastajala po muškom pretku (patronimi), pa su potomci Jovanovi, Radogostovi, Petrovi, Nikolini, postali Jovanovići, Radogostovići, Petrovići, Nikolići&hellip;Zakonska regulativa prezimenaNastanak današnjih prezima u Srbiji vezuje se za kneza Aleksandra Karađorđevića koji je 1851. godine jednim aktom definisao uspostavljanje trajnih prezimena po nastarijim i naznačajnijim precima.Marići, Stanići i Jelići po ženskom pretkuPrezimena po ženskom pretku (matronimi) su ređa, a vezuju se za žene koje su se istakle u borbi ili su, prosto, ostale udovice. To su Marići, Stanići, Jelići &ndash;kaže etnolog Miroslav Niškanović, jedan od retkih koji se bavi ovom problematikom i autor jedinstvene knjige &quot;Srpska prezimena&quot;,prenose Novosti.Prema njegovim rečima, pored prezimena koja odražavaju vezu sa nekom drugom osobom (obično vezu roditelj &ndash; deca), imamo i ona koja označavaju lični izgled ili karakter, ali i nadimak osobe po kojoj je nastalo prezime: Slijepčević, Ćosić(ćosav), Brkić(brkat), Mudrinić, Divljak, Bujak (brz, hitar), Guzina, Ubiparip, Vrtikapa&hellip;Koja su najstarija?Izuzetno stara srpska prezimena u najvećem broju su sačuvana u onim krajevima gde se najviše polagalo na tradiciju, poput Crne Gore i Hercegovine. NJihovom nastanku u velikoj meri je kumovao odnos prema drugim bratstvima, kao i činjenica da su nastala u ratničkom društvu.- U ovim krajevima i bivšoj Vojnoj krajini, imamo prezimena kao što suGrdinić, Grubanov, Jovanda&hellip;Ovo poslednje je, recimo, izvedeno od imena Jovan. Nazvati tada nekoga Jovicom, u tim krajevima, bila je najveća uvreda. Jovanda, sa druge strane, zvuči silno, snažno i trebalo je da zaplaši neprijatelja, po principu: Kako ćeš ti takav na Jovandu ili Vidi ga, Grdnog -objašnjavaNiškanović.On dodaje da u ovu grupu spadaju i prezimena u kojima se vidi veza sa određenom životinjom, poput Vukotića, Međedovića ili Drakulića. Snaga vuka, medveda ili zmaja, trebalo je da se prenese na nosioca i zaštiti ga od neprijatelja i zlih sila.Pri tom, treba reći da Drakulići ili Drakulovići, nemaju nikakve veze sa najpoznatijim vampirom. Reč je o starobalkanskom imenu, dok se prezime u Srbiji koristi još od 11. veka, mnogo pre vremenaVlada Cepeša. Opet, ima prezimena koja su nam danas smešna, iako su im u prošlosti pridavana druga značenja.Takva su, primera radi, prezimena Gaće, Karagaća, Kura(j)ica&hellip; Gaće su u prošlim vremenima bile naziv za čakšire ili pantalone, a ne za gaće koje se nose ispod &quot;gaća&quot;.BONUS VIDEO

PORODIČNO ZNAMENJE: Kako su nastala srpska prezimena?

Vaš komentar

Nema komentara