"Parasocijalno", izraz definisan kao "veza koju neko oseća prema poznatoj osobi koju zapravo ne poznaje", proglašen je za reč godine u rečniku Kembridža 2025.
Ovaj izraz koji, prema današnjem pisanju britanskog Gardijana, objašnjava zašto američka pop pevačica Tejlor Svift nije odgovorila na vašu objavu na društvenim mrežama u kojoj joj čestitate veridbu, proglašen je rečju godine, u trenutku kada se sve više ljudi okreće čet-botovima, influenserima i poznatim ličnostima kako bi ostvarili osećaj povezanosti u onlajn svetu.
Foto: Jutjub printskrin/TODAY, Profimedia
Termin se prvi put pojavio 1956. godine, kada su sociolozi s Univerziteta u Čikagu primetili da gledaoci televizije razvijaju "parasocijalne" odnose s ličnostima s ekrana, nalik onima sa prijateljima i porodicom, ali u potpunosti jednostrane.
Tejlor Svift i Lili Alen parasocijalni trenuci godine
Pojavom interneta, društvenih mreža i veštačke inteligencije, mogućnosti za takve asimetrične veze naglo su porasle, a izraz je iz akademskih krugova prešao u široku upotrebu.
Pročitajte još
- Parasocijalno odražava duh 2025. godine - izjavio je urednik Kembridž rečnika Kolin Mekintoš.
Foto: Profimedia
- Milioni ljudi su uključeni u parasocijalne odnose, a mnoge fascinira njihov sve veći uticaj. Podaci to potvrđuju, jer na našem sajtu beležimo nagli porast pretraga te reči - naveo je Mekintoš.
Među "parasocijalnim trenucima" godine, rečnik navodi veridbu Tejlor Svift i zvezde američkog fudbala Trevisa Kelsija, kao i album ispovesti Lili Alen "West End Girl".
Čet-botovi kao romantični partneri
Posebno se ističe i uloga veštačke inteligencije, budući da su čet-botovi za mnoge postali sagovornici, prijatelji ili čak romantični partneri.
Profesorka eksperimentalne socijalne psihologije na Univerzitetu Kembridž Simona Šnal ocenila je da su parasocijalni odnosi "preoblikovali pojam obožavatelja, slavu, ali i način na koji obični ljudi komuniciraju na internetu uz pomoć veštačke inteligencije".
Foto: Shutterstock
Šnal je upozorila da smanjenje poverenja u tradicionalne medije podstiče korisnike da se okreću influenserima, što može dovesti do "nezdravih i intenzivnih odnosa" sa zvezdama društvenih mreža.
Parasocijalne veze sa poznatima poput Svift mogu, kako je rekla, da izazovu opsesivna tumačenja stihova i žučne rasprave na internetu.
"Slop" i "memeify"
Posebno su ranjivi mladi, koji u čet-botovima često vide privid emotivnog odnosa.
- Parasocijalni trendovi poprimaju novu dimenziju jer mnogi veštačku inteligenciju, uključujući ChatGPT, doživljavaju kao "prijatelja" koji pruža podršku ili čak zamenu za terapiju - istakla je Šnal.
Foto: Shutterstock/Ilustracija
Kembridž rečnik je ove godine dodao ili ažurirao i niz pojmova vezanih za veštačku inteligenciju - među njima "slop" ("slop"), izraz za masovno proizvedene, besmislene AI slike i video-snimke koji zatrpavaju društvene mreže, kao i "mimifaj" (memeify), koji označava pretvaranje slike u mim koji se brzo širi internetom.
(Blic)
BONUS VIDEO:
