Luj Franše d’Epere, počasni srpski vojvoda, komandovao je probojem Solunskog fronta, a srpske vojnike smatrao najboljim u Velikom ratu.
U Prvom svetskom ratu komandovao je Francuskom armijom do 29. aprila 1918. godine - grupom armija na francuskom frontu, a od 9. juna 1918. godine do kraja rata bio je vrhovni komandant savezničkih armija na Solunskom frontu.
Pod njegovom komandom izvršen je proboj Solunskog fronta, oterane su nemačko-austrijsko-bugarske snage, zaključen je ugovor o kapitulaciji bugarske vojske i oslobođena je Srbija.
D’Epere je stupio u vojničku školu oktobra 1874. godine i po završetku dobio čin pešadijskog potporučnika.
Iste godine dobio je i počasnu titulu srpskog vojvode.
Pročitajte još
D’Epere je veoma cenio srpsku vojsku i redovno isticao njene zasluge u konačnoj pobedi saveznika u Velikom ratu, prenosi Nacionalna geografija.
Foto: Profimedia
Od 1. januara do 13. septembra 1918. godine pripremana je odlučna ofanziva na Solunskom frontu.
Vrhovni komandant savezničkih snaga na tom frontu general Franše d’Epere, sazvao je konferenciju, kojoj je prisustvovao načelnik štaba srpske vrhovne komande vojvoda Živojin Mišić.
Plan je bio da se napadom srpskih armija u planinskom predelu između Sušice i Lešice izvrši proboj neprijateljskog fronta na širini od 30 kilometara.
U zoru 15. septembra 1918. godine, d’Epere naređuje da se krene u akciju proboja, u kojoj je srpska vojska odigrala glavnu ulogu i koja se ubraja među najuspešnije operacije u Prvom svetskom ratu.
Foto: Vikipedija
U kapetana je unapređen 1885, u pukovnika 1903, brigadnog generala 1908, divizijskog generala 1912, a za maršala Francuske 1921. godine.
- Ogromna želja vodila je vojnike iz pobede u pobedu. Francuska komora na konjima jedva je stizala srpsku pešadiju - govorio je d’Epere.
Skoplje je oslobođeno već 25. septembra, posle čega je srpska vojska krenula ka bugarskoj granici. Samo četiri dana kasnije u štabu D’Eperea, Bugarska je potpisala kapitulaciju, a 30. septembra obustavljena su sva neprijateljstva.
Foto: Profimedia
- Operacije se moraju usporavati jer nema komunikacije radi dobavljanja hrane francuskim trupama koje napreduju... Samo srpskim trupama nisu potrebne komunikacije - oni idu napred poput oluje - isticao je D’Epere.
On je posebno isticao ulogu srpskog seljaka.
- To su seljaci, to su Srbi, tvrdi na muci, trezveni, skromni, to su ljudi slobodni, nesalomivi, gordi na sebe i gospodari svojih njiva. Ali, došao je rat. I, eto kako su se za slobodu zemlje ti seljaci bez napora pretvorili u vojnike, najhrabrije, najistrajnije, najbolje od svih. To su te sjajne trupe, zbog kojih sam gord što sam ih vodio, rame uz rame sa vojnicima Francuske, u pobedonosnu slobodu njihove otadžbine - rekao je svojevremeno D’Epere.
Francuski general, a kasnije maršal, Luj Franše d’Epere bio je izuzetno omiljen među Srbima.
Foto: Vikipedija
U Beogradu mu je podignut spomenik, a Bulevar Franše d’Epere, nalazi se na potezu od mosta Gazela do Autokomande. Upravo na tom mestu predstavnici Federacije mladih Srba Evrope i ambasade Francuske u Srbiji položili su venac na Spomenik Luj Franša d’Eperea u Beogradu, povodom 82. godišnjice od smrti francuskog maršala, prenosi Tanjug.
Polaganju venaca prisustvovali su francuski ataše pukovnik Pjer Dežu, istoričar Stanislav Sretenović, predstavnici Federacije mladih Srba Evrope, predstavnici ambasade Maroka, kao i Društva za negovanje tradicija oslobodilačkih ratova Srbije do 1918. godine.
Pre polaganja venaca intonirane su himne Srbije i Francuske.
Istoričar Sretenović naveo je Srbi vole i poštuju maršala Luj Franša d’Eperea i zato jer je učestvovao u oslobođenju Beograda 1. novembra 1918. godine, zato što je potpisao prvo primirje u Velikom ratu u Solunu, kao i zato što je učestvovao u proboju Solunskog fronta 1918. godine.
Povodom 82. godišnjice od smrti Luj Franša d’Eperea, u Ustanovi kulture Božidarac od 19.00 časova biće priređeno predavanje o ovom vojskovođi.
Predavanje će održati Stanislav Sretenović, istoričar, naučni savetnik Instituta za savremenu istoriju u Beogradu, profesor po pozivu na Sorboni i predavač na Fakultetu političkih nauka u Beogradu.
BONUS VIDEO:
